Kredyty Frankowe

 
  (04.10.2019) - Przełomowy wyrok TSUE
3 października 2019 roku Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE), w sprawie C-260/18 Dziubak wydał orzeczenie, stanowiące kamień milowy w zmaganiach tysięcy Polaków w sprawach dotyczących niekorzystych dla kosumentów mechanizmów indeksacyjnych w kredytach waloryzowanych do franka szwajcarskiego. Powyższy wyrok, jest zasadniczo zgodny z opinią rzecznika generalnego TSUE z dnia 14 maja 2019r. TSUE przyjął prokonsumencką wykładnię unijnego prawa, potwierdzającą słuszność ścieżki, którą dotychczas podążali polscy pełnomocnicy posiadaczy kredytów frankowych. W wyroku z dnia 3 października 2019 r. TSUE odpowiedział na cztery zasadnicze pytania, zadane przez polski sąd w procedurze prejudycjalnej.

Na pytania Sądu Okręgowego w Warszawie TSUE udzielił następujących odpowiedzi:

1)      Artykuł 6 ust. 1 dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich należy interpretować w ten sposób, że nie stoi on na przeszkodzie temu, aby sąd krajowy, po stwierdzeniu nieuczciwego charakteru niektórych warunków umowy kredytu indeksowanego do waluty obcej i oprocentowanego według stopy procentowej bezpośrednio powiązanej ze stopą międzybankową danej waluty, przyjął, zgodnie z prawem krajowym, że ta umowa nie może nadal obowiązywać bez takich warunków z tego powodu, że ich usunięcie spowodowałoby zmianę charakteru głównego przedmiotu umowy.

2)      Artykuł 6 ust. 1 dyrektywy 93/13 należy interpretować w ten sposób, że z jednej strony skutki dla sytuacji konsumenta wynikające z unieważnienia całości umowy, takie jak te, o których mowa w wyroku z dnia 30 kwietnia 2014 r., Kásler i Káslerné Rábai (C?26/13, EU:C:2014:282), należy oceniać w świetle okoliczności istniejących lub możliwych do przewidzenia w chwili zaistnienia sporu, a z drugiej strony, do celów tej oceny decydująca jest wola wyrażona przez konsumenta w tym względzie.

3)      Artykuł 6 ust. 1 dyrektywy 93/13 należy interpretować w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie wypełnieniu luk w umowie, spowodowanych usunięciem z niej nieuczciwych warunków, które się w niej znajdowały, wyłącznie na podstawie przepisów krajowych o charakterze ogólnym, przewidujących, że skutki wyrażone w treści czynności prawnej są uzupełniane w szczególności przez skutki wynikające z zasad słuszności lub ustalonych zwyczajów, które nie stanowią przepisów dyspozytywnych lub przepisów mających zastosowanie, jeżeli strony umowy wyrażą na to zgodę.

4)      Artykuł 6 ust. 1 dyrektywy 93/13 należy interpretować w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie utrzymywaniu w umowie nieuczciwych warunków, jeżeli ich usunięcie prowadziłoby do unieważnienia tej umowy, a sąd stoi na stanowisku, że takie unieważnienie wywołałoby niekorzystne skutki dla konsumenta, gdyby ten ostatni nie wyraził zgody na takie utrzymanie w mocy.

Powyższe orzeczenie otwiera drogę do sądowego usunięcia z umowy niekorzystnego mechanizmu indeksacyjnego do franka szwajcarskiego lub całkowitego unieważnieniu umowy kredytowej, w zależności od oceny, które z rozwiązań byłoby korzystniejsze dla konsumenta. Jednocześnie Trybunał zakwestionował dotychczasowe próby sądów krajowych uzupełniania nieważnych postanowień, dostępnymi w prawie krajowym przepisów o charakterze ogólny. Zaproponowana interpretacja, prowadzi do wniosku, że kapitał kredytu uzyskany przez konsumenta powinien być przeliczony na PLN według kursu franka szwajcarskiego z dnia zawarcia umowy. Co więcej, oprocentowanie kredytu po przeliczeniu na złote polskie, pozostanie na poziomie odpowiadającym kredytom frankowym (LIBOR), który jest korzystniejszy niż oprocentowanie kredytów złotówkowych.

    (21.05.2019) - Obiecująca opinia Rzecznika Generalnego TSUE

W dniu 14 maja 2019 r. Rzecznik Generalny Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, w wydanej opinii zaproponował, aby na wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Sąd Okręgowy w Warszawie Trybunał odpowiedział w następujący sposób:

1)      Artykuł 1 ust. 2 i art. 6 ust. 1 dyrektywy 93/13/EWG stoją na przeszkodzie temu, aby sąd krajowy uzupełnił luki w umowie ? w zakresie nieuczciwych warunków umowy określających sposób i wysokość świadczenia, które prowadzą do niekorzystnego dla konsumenta upadku umowy ? w drodze odwołania się do przepisów prawa krajowego o charakterze ogólnym, które przewidują, że treść czynności prawnej jest uzupełniana przez skutki wynikające z zasad słuszności lub ustalonych zwyczajów, i które nie są zatem przepisami o charakterze dyspozytywnym.

2)      Sąd krajowy, w oparciu o prawo krajowe, zobowiązany jest wskazać moment, w którym należy dokonać oceny skutków stwierdzenia nieuczciwego charakteru warunku, mając na uwadze, w braku wyraźnych wskazówek ustawowych, że interes konsumenta, jaki należy rozważyć, to interes istniejący w momencie rozstrzygnięcia. Ponadto wola konsumenta, który uważa, że stwierdzenie nieważności całej umowy nie jest dla niego niekorzystne, przeważa nad wdrożeniem systemu ochrony, takiego jak zastąpienie nieuczciwego warunku i utrzymanie umowy w mocy.

3)      Dyrektywa 93/13/EWG sprzeciwia się, w przypadku braku wyraźnej woli w tym zakresie ze strony samego konsumenta, utrzymaniu w mocy nieuczciwych warunków umownych, które w chwili rozstrzygnięcia sporu są obiektywnie korzystne dla konsumenta.

4)      Do sądu krajowego, na podstawie prawa krajowego i zgodnie z prawem Unii, należy dokonanie oceny w zakresie kwalifikacji nieuczciwego charakteru warunku oraz przedmiotu umowy, w celu ustalenia, czy możliwe jest utrzymanie w mocy umowy pozbawionej nieuczciwych warunków.

Tezy zaproponowane przez Rzecznika Generalnego, zawierające prokonsumencką interpretację dyrektywy 93/13/EWG, pozwalają mieć nadzieję, iż Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, podzielając opinię rzecznika, zaprezentuje w orzeczeniu przełomową interpretację, umożliwiającą frankowiczom istotną redukcję ich dotychczasowych zobowiązań kredytowych.

(23.04.2018) - Sąd Okręgowy w Warszawie zainicjował procedurę prejudycjalną.

W dniu 16 kwietnia 2018 r. Sąd Okręgowy w Warszawie, przedstawił Trybynałowi Sprawiedliwości Unii Europejskiej w Luksemburgu, wniosek o wydanie orzeczenie w procedurze prejudycjalnej, dotyczący niekorzystnych dla konsumentów mechanizmów indeksacyjnych w umowach kredytowych waloryzowanych do franka szwajcarskiego.

Sąd Okręgowy w Warszawie zadał Trybunałowi Sprawiedliwości Unii Europejskiej poniższe cztery pytania:

1. Czy jeśli skutkiem uznania określonych postanowień umownych,
   określających sposób spełnienia świadczenia przez strony (jego
   wysokość), za nieuczciwe warunki umowne w rozumieniu dyrektywy 93/13/EWG
   z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach
   konsumenckich miałby być niekorzystny dla konsumenta upadek całej umowy,
   możliwe staje się wypełnienie luk w umowie nie w oparciu o przepis
   dyspozytywny stanowiący jednoznaczne zastąpienie nieuczciwego warunku,
   ale w oparciu o przepisy prawa krajowego, które przewidują uzupełnienie
   skutków czynności prawnej wyrażonych w jej treści również przez skutki
   wynikające z zasad słuszności (zasad współżycia społecznego) lub
   ustalonych zwyczajów?


2. Czy ewentualna ocena skutków upadku całej umowy dla konsumenta
   powinna następować przy uwzględnieniu okoliczności istniejących w chwili
   jej zawarcia, czy też w chwili zaistnienia sporu pomiędzy stronami
   odnośnie skuteczności danej klauzuli (powołania się przez konsumenta na
   jej abuzywność) i jakie ma znaczenie stanowisko wyrażane w toku takiego
   sporu przez konsumenta?


3. Czy możliwe jest utrzymanie w mocy postanowień stanowiących w myśl
   norm dyrektywy 93/13/EWG nieuczciwe warunki umowne jeśli przyjęcie
   takiego rozwiązania byłoby w chwili rozstrzygania sporu obiektywnie
   korzystne dla konsumenta?


4. Czy uznanie za nieuczciwe postanowień umownych określających
   wysokość i sposób spełnienia świadczenia przez strony może prowadzić do
   sytuacji, w której ustalony na podstawie treści umowy z pominięciem
   skutków nieuczciwych warunków kształt stosunku prawnego odbiegać będzie
   od objętego zamiarem stron w zakresie obejmujących główne świadczenie
   stron, w szczególności - czy uznanie za nieuczciwe postanowienia
   umownego oznacza, że możliwe jest dalsze stosowanie innych, nieobjętych
   zarzutem abuzywności postanowień umownych, określających główne
   świadczenie konsumenta, których uzgodniony przez strony kształt
   (wprowadzenie ich do umowy) był nierozerwalnie związany z
   zakwestionowanym przez konsumenta postanowieniem?

Rozstrzygnięcie przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej zadanych pytań, w duchu prokonsumenckiej interpretacji dyrektywy 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich, może w istotny sposób poprawić sytuację tysięcy Polaków zadłużonych we frankach szwajcarskich oraz wpłynąć na ujednolicenie orzecznictwa sądów polskich.